7 работи што треба да ги знаете за РТ и Спутник

Станува збор за вонредни, наменски и привремени мерки преземени во многу посебен контекст и без преседан – руска воена агресија врз Украина. Овие мерки не се „цензура“ или „општа забрана“ и создаваат внимателен баланс: тие ги почитуваат основните права и ги ограничуваат само пропорционално како дел од режимот на законски санкции. Ова е дел од одговорот на ЕУ на јасна закана за мирот и безбедноста на Европа.

Санкциите на ЕУ не ги спречуваат вработените да работат за овие медиуми, да ги извршуваат своите должности. Сепак, по руската инвазија на Украина, голем број вработени во РТ ширум светот поднесоа оставки.

Санкциите на ЕУ против РТ и Спутник ќе бидат привремено суспендирање на правата за пренесување или емитување за да се разоружат инструментите за информативна војна на Кремљ – во време кога Кремљ води брутална војна против Украина.

РТ и Спутник можеби изгледаат како меѓународни медиуми, но не се. Тие работат со една единствена цел: да ги олеснат и поддржат политиките на Кремљ во странство преку дезинформации и манипулирање со информациите. РТ и Спутник и нивните социјални медиуми имаат за цел да ја влошат фрагментацијата и поларизацијата и да ја поткопаат демократијата, да ги прикријат фактите за кршење на меѓународното право од страна на Кремљ и да произведат поддршка за војната на Путин.

Седум работи што треба да ги знаете за РТ и Спутник:

1. РТ и Спутник не се медиумски организации, туку оружје за измамите на Кремљ

РТ ја има дефинирано својата мисија во воена смисла. Нејзината главна уредничка, Маргарита Симонијан, јавно ја изедначи важноста на РТ со потребата на Русија од министерство за одбрана. Според неа, РТ е подготвена „да води информативна војна против целиот западен свет“, користејќи го „информативното оружје“. Стратешката цел на РТ е „освојување“ и „зголемување на публиката“ за да се искористи пристапот до оваа публика во „критични моменти“.

РТ е вклучена во официјалната листа на клучни организации од стратешко значење за Русија. „Спутник“ е формиран со претседателски указ за „да известува во странство за државната политика на Русија“. РТ секоја година добива милиони рубљи од државата Русија. На пример, во рускиот федерален нацрт- буџет за 2020 година, 23 милијарди рубљи или 325 милиони евра во тоа време биле наменети за РТ. Вкупниот буџет на Русија за државните медиуми е близу 1,3 милијарди евра.

2. РТ и Спутник не се објективни, ниту се обидуваат да бидат

Истражувањето на независните новинари откри дека главната уредничка на РТ и Спутник, Маргарита Симонијан, игра централна улога во мрежата за контрола на медиумите, која контролира што треба и што не треба да покриваат медиумите под контрола на државата. Таа призна дека има безбедна директна линија со Кремљ преку „жолт телефон“.

Симонијан изрази силна поддршка за ограничување на пристапот до информации во Русија, повикувајќи на забрана на странските социјални мрежи и ја поздрави репресијата врз белоруските новинари од режимот на Лукашенко.

Раководителот на „Россија Сегоднија“, Дмитриј Кисељов, кој беше санкциониран од ЕУ во 2014 година, им рекол на своите вработени дека „ерата на непристрасното новинарство е завршена“ и дека објективноста е мит.

3. РТ вработува луѓе со искуство во новинарството, но не ги следи меѓународните новинарски стандарди

РТ и служи на агендата на Кремљ на Запад под маската на „алтернативно“ новинарство, кое има за цел да се спротивстави на наводните предрасуди на „мејнстрим медиумите“. Се потпира на појавувањата на западните политичари, академици, новинари и други влијателни јавни личности за да го зголеми кредибилитетот и продуктивно го користи форматот на оп-ед (страници со посебни карактеристики обично спроти страницата на зборот на уредникот на весникот), за да ја прикрие дезинформација како мислење.

Но, начинот како изгледа е токму така – РТ не може да го маскира својот суштински недостаток на јавна одговорност, транспарентност и уредувачка независност. Многу далеку од меѓународните медиумски стандарди до кои се придржуваат меѓународните јавни радиодифузери, РТ не е транспарентен во однос на својот буџет, структурата на надзорот и механизмите за надзор.

4. РТ и Спутник се дел од поширок екосистем зa дезинформации

Постои добро документирана врска помеѓу РТ и Спутник и другите столбови во рускиот екосистем за дезинформација – збир, овластени и канали и платформи за официјална комуникација кои Кремљ ги користи за создавање и зајакнување на манипулативни наративи.

РТ и Спутник помагаат и се вклучуваат во операции за влијание преку сајбер олеснувања, вклучително и оние што се припишуваат на руското воено разузнавање ГРУ.

5. Вистинското влијание на лагите на РТ врз онлајн и социјалните медиуми

РТ подобро се сфаќа не како ТВ канал со присуство на социјалните медиуми, туку како операција на социјалните медиуми со професионални телевизиски капацитети. Истражувањето од 2018 година на британскиот медиумски регулатор Офком го рангираше РТ на второто место одоздола по популарност „меѓу возрасните лица кои користат телевизија за вести“, со 2 отсто од вкупната публика.

Досегот на РТ е многу поширок на социјалните мрежи. На почетокот на 2020 година, РТ се пофали со 10 милијарди прегледи на повеќе канали на Youtube. Сепак, огромната популарност на РТ на социјалните мрежи беше оспорена од меѓународните медиуми и руските активисти. Истражувањето покажа дека РТ вештачки ја зголемил гледаноста за да ја зголеми популарноста и важноста како медиум.

РТ активно се обидува да го освои информативниот простор во ЕУ со голем обем на написи за прашања од клучно значење за Кремљ како што е прикривањето на фактите за труењето на Алексеј Навални. Употребата на сензационални измамнички наслови од страна на РТ за зајакнување на активноста на социјалните мрежи во комбинација со слабите политики за авторски права создаде опасен екосистем за содржините на РТ лесно да се зајакнат со веб – страници.

6. РТ имал проблеми и порано

Санкциите на ЕУ против РТ и Спутник се вонредни, наменски и привремени мерки преземени во многу специфичен контекст без преседан – руската воена агресија врз Украина – но портпаролите на Кремљ и претходно имале проблеми.

Во Украина, РТ е забранета од 2014 година и никогаш не успеала да добие дозвола за емитување во Германија. Во 2019 година, германското здружение на новинари ги предупреди властите на државните медиуми дека „Русија денес не е медиум за нас, туку пропагандна алатка на Кремљ“. РТ DE се обиде да ги заобиколи германските правила и да добие дозвола за емитување во Луксембург, но регулаторите во Луксембург, исто така, го одбија барањето. Откако РТ DE се обиде да го емитува сигналот во Германија на крајот на 2021 година, без важечка дозвола за емитување, емитувањето беше суспендирано од германската комисија за лиценцирање и надзор.

РТ е забранета во Латвија и Естонија. Во САД, РТ мора да се регистрира како странски агент. Регулаторот за медиуми во Обединетото Кралство смета дека продукцијата на РТ е „материјално измамничка“, поради што во 2019 година му беше изречена казна од 200.000 фунти.

Во февруари 2022 година, Офком започна 15 истраги за програмите за непристрасност на информативниот канал РТ. Францускиот регулатор за радиодифузија, исто така, упати предупредувања до РТ.

7. РТ и Спутник беа корисни во спроведувањето и поддршката на руската воена агресија против Украина

РТ и Спутник продолжуваат да го негуваат и шират наративот со дезинформации и оцрнување на Украина, во обид да ја оправдаат и монополизираат поддршката за војната на Путин. И тоа го прават веќе со години.

Во 2021 година, главната уредничка на РТ, Маргарита Симонијан, присуствуваше на конференција во Доњецк, каде што повика „Мајка Русија да го врати Донбас дома“, буквално повикувајќи на нарушување на територијалниот интегритет на Украина.

Само неколку недели пред Путин да нареди почеток на војната, РТ ја испровоцира публиката со тврдење дека „Украинците сакаат руска крв“.

Додека руските проектили паѓаат врз украинските градови, РТ и Спутник продолжуваат да дезинформираат и да ја прикриваат вистинската природа и обемот на војната на Путин против Украина.

Т.Б.

Сите коментари и забелешки поврзани со овој и другите написи на Вистиномер, барањата за корекции и појаснувања, како и предлозите за проверка на изјавите на политичарите и ветувањата на политичките партии, можете да ги доставите преку овој формулар