Според стратешкото планирање на Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот за 2023 година кое е продолжување на предходните две се е насочено кон постигнување на резултатите од 2019 година, нивно надминување со целта од 3,3 милиони ноќевања. Очекувањата се повеќе од 530 милиони долари промет од туристичката индустрија да се влеат во македонската економија. Туризмот како област е многу чуствителен на опкружувањето и голем број процеси влијаат дирекно или индирекно врз неговато планирање, успешност, раст и развој. Токму годинава туризмот во Македонија e исправен пред неколку предизвици, односно надополнување на бугарските туристи и ноќевања кои очигледно поради специфичните политички односи помеѓу двете земји ќе недостасуваат посетителите од Бугарија, намалувањето на минусот на албанските и косовските туристи кои патуваат во други дестинации бидејки последните две години поради пандемијата максимално беа насочени кон нашите дестинации. Поради овие три пазари, се мисли на албанскиот, косовскиот и бугарскиот враќањето на резултатите од 2019 година се очекува да биде во втората половина на 2023. Минисот од овие туристи ќе се амортизира со зголемениот број на туристи од Хрватска, Србија, Романија, Tурција, Словенија.
Сепак 2023 година треба да покаже дека отворањето на нови пазари, воспоставувањето на нови чартери и редовни линии, реализацијата на првиот дел на медиумската кампања од страна на Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот веќе во првите пет месеци од 2023 година создаваат позитивна клима и раст на холандските, турските, романските, англиските, српските туристи надополнети со други секундарни пазари, од кои се очекува раст од 20% до 30%. Овие резултати нема да беа возможни доколку сите заедно во македонскиот туристички сектор низ изминатите три години неуморно работевме, прилагодувајки се на новата реалност во туристичката индустрија.
Скок на гости во првите пет месеци 2019/2023 година се бележи од турските, романските, српските туристи како и остварени ноќевања со што 2023 година ги има сите услови кумулативно да ја надмине 2019 година по бројот и остварените ноќевања приближувајки се до 530 милиони долари девизен прилив од туризмот во македонската економија. Овие резултати не може да се постигнат без заедничка работа на сите во туристичката индустрија секој ден, верувајки и градејќи доверба едни кон други.
Позитивни резултати се забележани во Охридскиот и Скопскиот регион, во првите пет месеци за 2023 година има раст на бројот на туристи и остварени ноќевања.
Стратешките планови подготвени од тимот на Агенцијата за туризам во целост се покажаа како ефикасни и реални остварувајки ги своите цели во последните години. Растот на туризмот во Македонија не се случува стихијно туку во последните пет години планирано и мерливо.
Доколку го компарираме учеството на туризмот во бруто домашниот производ – БДП во 2011 изнесувал 0,4%, 2018 2,4% додека во 2022 година изнесува 3,6%, достигнувајки 481 милион долари. Доколку ги споредиме првите квартали (Q1) на приливот од туризмот 2018/2019/2020/2021/2022 година и покрај пандемијата која започна во 2020 година нема забележено пад, што не може да се случи ако изостанува планирање, мерливост и евалуација на стратешките планови во АППТ. За прв пат во првиот квартал на 2023 година туризмот во македонската економија влеал 93 милиони долари што е за 19% повеќе од 2022 година или 41% повеќе од 2019 година, што не охрабрува да констатираме дека сме на вистински пат да ги зацртаме целите за 2023 година и продолжиме кон целта за 2025 година кога треба да ја надминеме најуспешната 1988 година во македонскиот туризам со над 3,7 милиони ноќевања. Согласно податоците од последните истражувања на Аналитикс и 68 комисија на Европа при Светската Туристичка Организација- UNWTO неодамна одржана во Софија за македонскиот туристички сектор, во македонската туристичка индустрија се вработени помеѓу 30000 и 33000 лица во зависност од сезоналноста што преставува околу 5% од вкупниот број на вработени во македонската економија. Со намалување на сезоналноста и зголемувањето на просечниот престој кај странските и домашните туристи ќе се зголеми бројот на вработените на неодредено време во македонскиот туристички сектор, ќе се намалат сезонските вработувања, просечна исполнетост на хотелските капацитети на годишно ниво над 45%, ќе ја зголеми просечната плата во секторот и ќе се успори миграцијата на работната сила во други држави. Оваа состојба се постигнува со долгорочна стратегија во туристичката индустрија, ново реархитектуирање на АППТ со создавање на дестинациски менаџмент организации-ДМО, вложување во човечкиот капитал, стратегија доволно флексибилна за да одговори на се поистенчените вкусови на новите целни групи во светскиот туризам. Зголемување на буџетските сретства на Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот на ниво од 2020 година, и зголемување на нејзините ингеренции се нотирани како многу значајни од UNWTO, бидејки доколку не се случат ќе следи успорување на растот на нашата дестинација на среден рок. Континуирана дигитализација на секторот и создавање на Е-туризам платформа, формирање на туристичка инспекција ќе овозможи намалување на сивата зона во туризмот кај нас која изнесува 40-45%. Овие среднорочни планови треба да бидат јасен сигнал за странските и домашните инвеститори за нови вложувања кои ќе привлечат различни целни групи на туристи во Македонија, изјави директорот Јаневски.
Агенцијата за промоција и поддршка и покрај скромниот буџет за последните три години на креативен и иновативен начин во промоцијата на дестинацијата вклучи повеќе презентации, В2В средби во регионот, промоција во регионални и европски медиуми со насочена 100% online кампања, 360 виртуелна реалност, создаде пример како со посветеност и креативност може да се постигне многу. Во оваа насока АППТ до Владата понуди проект “Педесет рурални села – педесет туристички приказни” со кој во следните 5 години треба да се заживее селскиот туризам со повеќе од 1500 нови кревети за сместување во селските домаќинства. Иднината на македонскиот туризам е во алтернативните форми на туристичка понуда, но за тоа да стане реалност поребнa e координираност со туристичкото стопанство. Во стратешкиот план за 2024 планирани се активности за изработка на брошура “Mакедонското нематријално културно богатство (преданија, легенди приказни)”, изработка на брошура “Културен туристички мозаик”. Во делот на поддршка се предвидува означување на 225 винарии (вински патишта), означување на културно -историски локалитети и промоција на 10 планински врвови, поставени на мобилна апликација достапна за секој посетител.
Предизвиците кои не очекуваат е кинескиот пазар кој во 2024 година треба да ја достигне својата кулминација со посета од кинеските туристи на Балканот, а и ние треба да бидеме подготвени за азиските туристи. Во оваа насока АППТ изготви информација до Владата со која посочува на потребата од побрзо издавање на визи за кинески туристи се со цел вметнување на Македонија во балканските кружни патувања на кинеските туристи кои се очекува според наши проценки да генерираат повеќе од 40000 ноќевања. Спроведувањето на законите за туристичка дејност на локално ниво се покажа како недоволен, односно општините не можат да ја препознаат моќта која ја има туризмот и можноста за локалниот економски развој. Затоа недостасуваат во поголемиот број на општини регистри на сместувачки капацитети, немаат инспектори за туризам, не водат прецизни податоци за платена туристичка такса која има намена за промовирање на дестинациите, категоризација и др. Затоа во повеќе наврати, а сега и потврдено од Светската туристичка организација-UNWTO нашите чекори во туризмот треба да се насочат кон создавање на дестинациски менаџмет организации- ДМО преку кои ќе се овозможи реалните проблеми да се детектираат и пренесат вистинските потреби во хоризонтална линија нагоре. Прераснување на АППТ во Национална туристичка организација со посебни ингеренции или Министерство за Туризам низ кои ќе се спроведуваат ребрендирањето на дестинацијата, Е- Туризам платформата, валоризацијата на дестинацијата низ различни форми на туристичка понуда, нов закон за туристичка дејност, нов систем за субвенционирање насочен кон инвестиции, јакнење на капацитетите и професионализмот на вработените и др.. Реархитектуирањето на македонскиот туристички сектор мора да се случи во наредниот пет годишен период, а дотогаш да се постигнат целите за 2025 година од 3,7 милиони ноќевања, 600 милиони долари од туризмот или повеќе од 4% во БДП, повеќе од 45000 вработени во туристичко-угостителската дејност.
